وَ السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَ الْأَنصَارِ وَ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُم بِإِحْسَانٍ رَّضىَِ اللَّهُ عَنهُْمْ وَ رَضُواْ عَنْهُ وَ أَعَدَّ لهَُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِى تحَْتَهَا الْأَنْهَرُ خَلِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ذَالِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ(100)
از آن گروه نخستين از مهاجرين و انصار كه پيشقدم شدند و آنان كه به نيكى از پىشان رفتند، خدا خشنود است و ايشان نيز از خدا خشنودند. برايشان بهشتهايى كه در آنها نهرها جارى است و هميشه در آنجا خواهند بود، آماده كرده است. اين است كاميابى بزرگ. (100)
تفسير جامع، ج3، ص: 158
شيخ در كتاب مجالس در آيه «وَ السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ» از حضرت امام زين العابدين عليه السّلام روايت كرده فرمود چون حضرت امام حسن عليه السّلام ناگزير شد با معاويه صلح كند معاويه بالاى منبر رفت و آنحضرت را مجبور نمود كه بر پله پائين تر بايستد آنگاه معاويه شروع بايراد سخن نموده گفت اى مردم اين حسن بن على فرزند دختر پيغمبر است كه مرا براى خلافت بر خود ترجيح داده و مرا اهل اين مقام دانسته و باصريح قرآن و بفرموده رسول خدا مگر آنكه ما اهل بيت مظلوم و ستمديده هستيم از همان زمان رحلت و وفات پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم تاكنون خداوندا تو ميان ما و كسانى كه بما ستم نمودهاند حكم بفرما و حق ما را از كسانى كه بما تعدى نموده و حقى را كه در قرآن براى ما مقرر شده غصب كرده و مردم را نسبت بما ناسپاس و جرى ساخته و مادر ما فاطمه عليها سلام را از ارث پدرش محروم ساختند كيفر فرما بخدا قسم اگر مردم فرمان پروردگار و اوامر رسولش را شنيده و پيروى مينمودند همانا آسمانها بركات خود را بر آنان نازل و زمين منابع و خير و ثروت خود را ظاهر مينمود و حتى دو نفر از افراد اين امت با يكديگر تنازع و اختلاف پيدا نميكردند و تو اى معاويه جرأت آن نداشتى كه طمع بامر خلافت كنى لكن با كمال تأسف پيشينيان تو خلافت را از مركز خود تفسير جامع، ج3، ص: 160
وَ يَتْلُوهُ شاهِدٌ مِنْهُ كه مراد از بينه رسول اكرم و شاهد پدرم ميباشد و نيز رسول خدا فرمود خداوند
امر و مقرر داشته كه سوره برائة را يا خودم براى مردم مكه تلاوت كنم يا كسى كه مانند من باشد و تو يا على مانند من هستى پس پدرم از رسول خداست و رسول از پدرم ميباشد و نيز بپدرم فرمود يا على تو پس از من ولى بر تمام مؤمنين ميباشى و پيش از تمام مردم پدرم رسالت رسول خدا را تصديق نموده و خداوند در بارهاش ميفرمايد:
وَ السَّابِقُونَ السَّابِقُونَ أُولئِكَ الْمُقَرَّبُونَ و تمام آياتى كه در شأن امير المؤمنين نازل شده بود بيان كرد سپس فرمود معاويه گمان ميكند كه من او را شايسته خلافت ميدانم پندارى بيجا نموده بخدا قسم من اولى هستم بمردم از نفس خودشان به نص دور نموده و با اهلش بمخاصمه و نزاع برخاسته تا جائى كه امروز تو و يارانت دست تجاوز دراز نموده و در امر خطير خلافت مسلمين چشم طمع دوختهايد و حال آنكه رسول خدا فرمود تا وقتى كه در ميان امت اعلم ناس وجود دارد هيچكس حق خلافت تفسير جامع، ج3، ص: 161
ندارد اى معاويه مردم سست عهد و عهد شكن و دنيا پرست باعث خوارى من شدند كه ناگزيرم با تو صلح كنم و اگر ياران و اصحابى باوفا و با ايمان ميداشتم هرگز صلح نميكردم و چون مردم ما را رها نموده و با غير ما بيعت نموده و براى ما يار و ياورى وجود ندارد جز اين امر چاره نديدم اگر شما در تمام مشرق و مغرب خواسته باشيد كسى را پيدا كنيد كه جدش رسول خدا و پدرش وصى رسول خدا باشد غير از من و برادرم كسى را نخواهيد يافت از خدا بپرهيزيد و با وجود روشنائى و وقوف بر حق و حقانيت گمراه نشويد من اكنون ناچارم كه با معاويه صلح و از حق خود صرف نظر كنم لكن ميدانم كه اين مصالحه براى شما يك آزمايش و امتحانى است تا روز قيامت اى مردم سرزنش نميكنند كسى را كه از حق خود منصرف شده و براى تأمين مصالح امت آنرا رها ميكند لكن شايسته سرزنش و ملامت آنكس است كه حق ديگرى را غصب مينمايد و هر صوابى نافع و هر خطائى مرتكب خود را زيان و ضرر ميرساند و در اثبات تفسير جامع، ج3، ص: 162
حق خويش و تعدى معاويه ادله و آيات زيادى بيان فرمود و البته براى آن مردم سودى نبخشيد و از منبر بپائين تشريف آورد بعدها معاويه گفت بخدا قسم حسن بن على عليه السّلام از منبر پائين نرفت مگر آنكه زمين را بر من تاريك نمود بطوريكه تصميم بقتل او گرفتم لكن بر خشم خود تسلط يافته و تحمل نمودم.
عياشى ذيل آيه وَ السَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ از حضرت صادق روايت كرده فرمود: مراد نقباء اصحاب ميباشند مانند اباذر و سلمان و مقداد و عمار و آنهائى كه ايمان آورده و تصديق كرده و بر ولايت امير المؤمنين عليه السّلام ثابت و پايدار ماندند.
و نيز از آنحضرت روايت كرده فرمود مؤمنين بر يكديگر سبقت ميگيرند مانند پيشى گرفتن اسب دوندگان.
أَ لَمْ يَعْلَمُواْ أَنَّ اللَّهَ هُوَ يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَ يَأْخُذُ الصَّدَقَاتِ وَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ(104)
آيا هنوز ندانستهاند كه خداست كه توبه بندگانش را مىپذيرد و صدقات را مىستاند، و خداست كه توبهپذير و مهربان است؟ (104)
در كافى از حضرت صادق عليه السّلام روايت كرده فرمود هر كس گمان كند كه امام عليه السّلام محتاج است باموال او كافر شده بلكه مردم احتياج دارند كه امام صدقات آنها را بپذيرد و آيه را تلاوت نمودند و فرمود مراد از يأخذ الصدقات آنستكه خداوند قبول ميفرمايد صدقات را از صاحبانشان و بايشان ثواب و پاداش عطا ميكند.
عياشى از معلى بن خنيس روايت كرده گفت شب بارانى حضرت صادق عليه السّلام را ديدم از منزل بيرون آمده مقدارى نان و اشياء ديگر همراه دارد عرض كردم حضورش آنها را بمن مرحمت بفرمائيد بياورم فرمود من اولى هستم از تو در خدمتش رفتم تا رسيديم بسقيفه بنى ساعده مشاهده كردم جمعى بخواب رفتهاند آنحضرت بالين سر هر يك از آنها يك و يا دو قرصه نان گذاشت سؤال كردم فدايت گردم اينان را ميشناسيد؟ فرمود خير خداوند خلق نفرموده هيچ چيزيرا مگر آنكه براى آن نگهبان و حافظى قرار داده جز صدقه كه پروردگار خودش او را ميگيرد و پدرم هر وقت صدقه ميداد دست خود را ميبوسيد و ميفرمود اين صدقه را نخست پروردگار اخذ ميكند پيش از آنكه در دست سائل قرار بگيرد من دوست دارم بدست خود صدقه بدهم چه آن را خدا ميگيرد همانا صدقه در شب خاموش ميكند غضب پروردگار را و محو نمايد گناهان و آسان
گرداند حساب محشر را و در روز صدقه دادن مال و عمر را زياد كند.
نظرات شما عزیزان:
آمار
وبلاگ:
